قبل از توضیح در مورد سندروم شیرخوار شل باید بدانیم که شناخت علائم بیماری نوزاد برای والدین کار ساده ای نیست و همین مسئله باعث نگرانی بسیاری از آنان در شناخت به موقع بیماری نوزادشان میشود. آنها همیشه نگران هستند که نتوانسته باشند بیماری فرزندشان را به موقع تشخیص بدهند. برای تشخیص به موقع بیماری های احتمالی در نوزاد لازم است نوزاد حداقل یک بار در 3 تا 5 روزگی و سپس حدود دو هفتگی و یک بار هم در پایان یک ماهگی توسط پزشک متخصص نوزادان معاینه شود. علاوه بر آن در هر زمانی که والدین به نوعی بیماری در نوزاد مشکوک شدند باید با پزشک مشورت کنند.
بد نیست بدانید یکی از مهمترین بیماری هایی که در برخی از نوزادان مشاهده میشود و اغلب والدین به دلیل عدم آگاهی آن را جدی نمیگیرد و از کنار آن به راحتی میگذرند، بی حالی و گریه های ضعیف یا خواب آلودگی نوزادان است. در واقع اگرچه سستی خفیف عضلات و شلی در نوزادان طبیعی است ولی بی حالی، سستی شدید عضلات و ناتوانی در مکیدن و گریه ضعیف ممکن است علامت یک بیماری جدی در نوزاد باشد.
نوزادانی که به دلیل بسیاری از بیماری های ارثی از بدو تولد دارای عضلات سست هستند و معمولاً در طول شبانه روز و در ساعات بیداری بی حال هستند، همچنین آنها که هنگام حرکت دادن اندام هایشان توسط والدین، مقاومتی از خود نشان نمیدهند و انعطاف پذیری مفاصل در آنها زیاد است؛ به طوری که دامنه حرکت مفاصل در آنان به طور غیرطبیعی است، به احتمال زیاد به یک نوع بیماری به نام هیپوتونی یا سندرم شیرخوار شل مبتلا هستند.
این نوزادان به دلیل ضعف عضلانی و بی حالی معمولاً تغذیه مناسبی ندارند و به همین دلیل دچار اختلال رشد میشوند. گریه ضعیف، بی حالی و ضعف از علائم دیگر این نوزادان معصوم است. علائم مرتبط با هیپوتونی یا سندروم شیرخوار شل معمولاً با گذشت زمان واضح تر میشود، یعنی زمانی که انتظار داریم کودک قادر به گردن گرفتن یا نشستن باشد، متاسفانه شیرخوار چنین قابلیتی را از خود نشان نمیدهد.
شلی شیرخوار شکایت شایع والدین
شلی شیرخوار یکی از شکایات شایع والدین در مراجعه به پزشکان اعصاب کودکان است. شیرخوار شل، شیرخواری است که نسبت به همسن و سالهای خود دیرتر مینشیند و دیرتر راه میرود. علل متفاوتی باعث شلی شیرخواران میگردد. از مشکلات ماده سفید و خاکستری مغز گرفته تا مشکلات مربوط به نخاع و اعصاب محیطی و عضلات.
در واقع یکی از وظایف مهم پزشکان اعصاب کودکان تعیین علت شلی شیرخوار خصوصاً از نظر محل درگیری سیستم عصبی مرکزی و محیطی است. بنابراین نیاز است که والدین گرامی با نحوه تکامل حرکتی شیرخوار خود به خوبی آشنا باشند تا بتوانند در هنگام ضرورت به موقع شیرخوار خود را برای تشخیص نزد پزشک اعصاب کودکان ببرند. در اکثر موارد این اختلال می تواند جنبه ژنتیکی داشته باشد ولی علل اکتسابی ناشی از حوادث مختلف نیز می توانند از علل ایجاد باشند. ابتلا در میان دختران و پسران تفاوتی ندارد و عدد مشخصی برای آن نمیتوان عنوان کرد.
علت شلی شیرخوار در چیست؟
شلی ممکن است از همان دوران نوزادی و بعد از تولد ایجاد شود. عامل شل بودن میتواند ناشی از مغز، اعصاب و یا عضلات باشد. در دوران نوزادی، نوزاد کاملاً شل و حرکت گاه به گاه و خود به خودی طبیعی را ندارد. گریه ها ضعیف و بلع و قورت دادن با تاخیر صورت میگیرد. ممکن است نوزاد هشیار و حتی خواب آلوده باشد و مکرراً شیر در راه تنفسش میپرد.
سیر طبیعی رشد حرکتی کودک
با بزرگتر شدن تا انتهای 4 ماهگی، کنترل گردن بهتر میشود، سر کاملاً مستقیم بر تنه قرار میگیرد و شیرخوار گردن را به جهات مختلف میچرخاند. اگر در این زمان گردن همچنان ضعیف و شل باشد، اهمیت بسیاری از نظر پیگیری دارد. در سنین 4 تا 6 ماهگی باید شیرخوار توانایی وزن گیری روی پاهایش را داشته باشد و اگر در این زمان پا به صورت جمع شده و بالا نگه داشته شده باشد، نیازمند پیگیری است. تمایل به نشستن در شیرخوار از 6 ماهگی شروع میشود و در نهایت تا پایان 10 ماهگی این مهارت کامل میشود.
اگر در شروع 6 ماهگی شیرخوار تمایل به نشستن نداشت و مرتباً سر و تنه را به عقب هدایت میکند، نیازمند مراجعه پزشکی است. تا پایان 10 ماهگی شیرخوار توانایی نشستن بدون کمک را پیدا میکند و در همین زمان است که تمایل به سینه خیز و بعد چهار دست و پا راه رفتن را تا 11 ماهگی دارد و از آن زمان به بعد تمایل به ایستادن، در ابتدا با کمک و بعد از آن بدون کمک را دارد. بعد از 12 ماهگی تمایل به راه رفتن با کمک و بعد از آن بدون کمک در شیرخوار ظاهر میشود.
ارزیابی های پزشکی شیرخوار شل
برای ارزیابی شل بودن شیرخوار، پزشک شما چندین ارزیابی انجام میدهد، بهتر است شما این ارزیابی ها را به پزشک خود بسپارید و در منزل انجام ندهید. در حالت طاق باز، کف دست نوزاد تحریک میشود و سپس نوزاد به آرامی به حالت نشسته کشانده میشود. در یک نوزاد نرمال تا قبل از 2 ماهگی سر به عقب میرود اما بعد از آن انتظار میرود که این عقب رفتن به کمترین حد خود رسیده باشد. در ارزیابی بعدی مجدداً به حالت طاق باز دست نوزاد در عرض قفسه سینه کشیده میشود. در حالت طبیعی آرنج میتواند تا خط وسط قفسه سینه و چانه کشیده شود.
در شیرخواران شل بدون ایجاد مقاومت میتوان به آسانی آرنج را حتی بیشتر از خط وسط هم کشید. در حالت بعدی معاینه کننده با قرار دادن دستهای خود در زیر بغل شیرخوار وی را بلند میکند. شیرخوار شل تمایل به سر خوردن از میان دست های معاینه گر دارد. در آزمایش بعدی شیرخوار از روی تخت در حالی که یک دست زیر شکم و قفسه سینه است بلند میشود. شیرخوار طبیعی در این حالت بازوها و پاهایش را به صورت جمع شده درآورده و قادر خواهد بود که سر خود را اگر چه نه برای مدت طولانی به حالت افقی نگه دارد.
نتیجه
اگر شیرخوار شما تا پایان 4 ماهگی کنترل گردن را نداشت، اگر از 6 ماهگی به بعد تمایل به نشستن نداشت و اگر تا پایان 1 سالگی، توانایی ایستادن بدون کمک را پیدا نکرد و اگر تا پایان 15 ماهگی توانایی راه رفتن بدون کمک را نداشت، لازم است مشکل شیرخوارتان را با پزشک مسئول در میان گذاشته تا با انجام مشاوره فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان از تشخیص بیماری مهلک آگاه و با درمان به موقع، به شیرخوارتان کمک شود.
منبع: injamax.com