تولید فرآیندی است که به منظور ادا کردن صداها، هجاها و کلمات رخ می دهد. در طی این فرآیند حرکت زبان، آرواره ها، دندانها، لبها و کام در جریان مسیر هوای حنجره، تغییراتی ایجاد می کند که منجر به ادای صداها و کلمات می شود.
وقتی فردی بعضی صداها، هجاها و کلمات را نادرست تولید می کند، به صورتی که شنونده گفتار او را نمی فهمد و یا دقت بیشتری لازم است تا گفتار او درک شود؛ در این حالت فرد دچار اختلال تولیدی است.
طبق پژوهشهای مرکز مشاوره مکث اختلالات تولیدی دسته بندی سه گانه دارند:
مشکلات تولیدی ممکن است در اثر معلولیت های جسمانی مانند فلج مغزی، شکاف کام یا کم شنوایی باشد و یا ممکن است بر اثر مشکلاتی مانند نقایص دهانی رخ دهد (مثل مشکلات دندانی).
البته اکثر مشکلات تولیدی ممکن است مشکلی در یادگیری صداهای گفتاری باشد.
ممکن است برای بعضی افراد لهجه مشکل گفتاری محسوب شود. ما همه دارای لهجه های مختلف هستیم؛ اصفهانی، تبریزی، مشهدی، تهرانی، یزدی و …
لهجه فقط زمانی مشکل محسوب می شود که با اهداف فرد در زندگی اجتماعی تداخل داشته باشد.
طبق پژوهشهای مرکز مشاوره مکث، کودکان با شنیدن گفتار اطرافیانشان، گفتار را می آموزند. این روند یادگیری خیلی زود شروع می شود. اگر کودکان به طور مکرر دچار عفونتهای گوش شوند (در طی دوران رشد گفتار)، ممکن است نتوانند صداهای گفتاری را بیاموزند.
با گذشت زمان و رشد کودک تمام الگوهای گفتاری کودک قابل درک تر می شود؛ اما بعضی از کودکان برای یادگیری و تصحیح صداهای گفتاری نیاز به برنامه درمانی دارند.
ارزیابی دقیق الگوی گفتاری کودک، میزان شناخت آتی او را تعیین می کند. به این صورت که درمانگر، الگوی گفتاری کودک شما را ارزیابی و تجزیه و تحلیل می کند و بر اساس نتایج، مشخص می کند که آیا فرزند شما نیاز به درمان مستقیم، مشاوره و ... دارد یا خیر.
صداها به طور متوالی و منظم یاد گرفته می شوند. بعض صداها مانند «پ»، «م» و «ب» زودتر یاد گرفته می شوند (تا دو سالگی)، بعضی صداها مانند «ر» و «ل» دیرتر یاد گرفته می شوند.
کودکان باید تا سن ۸ سالگی تمام صداها را بیاموزند. البته اکثر کودکان تا قبل از دبستان، کلیه صداها را می آموزند.
اکثر مشکلات گفتاری بدون توجه به سن افراد قابل درمان است. البته هر چقدر که از مدت زمان ظهور مشکل بگذرد، تغییر دادن و درمان آن مشکل تر می شود. بعضی مشکلات گفتاری، در اثر اختلال در تکانه های عصبی در ماهیچه های اندام گفتاری رخ می دهد. (دیزآرتری)، که بصورت شلی عضلانی در ماهیچه های صورت، لبها و زبان قابل مشاهده است. درمان این اختلالات مشکل تر از درمان اختلالات عملکردی (بدون هیچ مشکل عضوی) است و مدت زمان بیشتری نیاز دارد. مسایل دیگری که ممکن است پیشرفت درمان را تحت تاثیر فرار دهند، مشکلاتی از قبیل اختلالات شنوایی، مشکلات دهانی ، میزان توجه به مشکل، هوش و همکاری والدین می باشد.
اگر در مورد گفتار خود و یا کودکتان دچار نگرانی شدید هستید، با یک آسیب شناس گفتار تماس بگیرید. وی در زمینه ارزیابی و درمان اختلال تولیدی تخصص دارد.
گفتار درمان کودک شما را ارزیابی می کند و تشخیص می دهد که آیا به درمان نیاز است یا خیر؟ همچنین در زمینه پیشگیری و درمان اختلالات گفتاری به شما مشاوره می دهد.
به یاد داشته باشید که اقدام هر چه زودتر، بخصوص در مورد مشکلات شدید گفتاری، بسیار اهمیت دارد.
منبع: مرکز مشاوره مکث